Mobbing
konusunda çok sık sorular almaya başlayınca bu yazıyı yazmaya ve elimden
geldiğince ve bilgim elverdiğince yardımcı olmaya çalıştım.
Buyurun lütfen.
1 – Mobbing nedir?
İşverenin
veya iş yerinde çalışanların, bir başka kişi veya kişileri, rahatsız edici, ahlak dışı ve sistematik söz ve davranışlarla taciz etme olayıdır.
İş yerinde gerçekleşen,
sistematik hale gelen, kasıtlı olarak yapılan ve süreklilik gösteren, yıldırma ve
baskı ile kişinin istifa etmesi sağlanarak, tazminatsız işten uzaklaştırma
amacı taşıyan, kişinin niteliğinde, sağlığında ve mesleki durumunda zarar
doğuran davranışlar mobbing olarak ifade edilir.
Kısacası “Yıldır
Kaçır” yöntemidir. Bir kişiyi işten atmak ile uğraşmak yerine, kişiye baskı yapıp
istifaya zorlamaktır.
2 - Hangi davranışlar Mobbing olarak
adlandırılır?
a) Hakaret, kötü muamele, sözlü taciz, iftira,
cinsel taciz, fiziksel şiddet yöntemleri kullanılması,
b) Kişinin sürekli olarak her yaptığı
işin sonunda azarlanması, sürekli eleştirilmesi, devamlı alaya alınması,
c) Diğer çalışanlar ile görüşmesi, konuşması,
bilgi alışverişinde bulunmasının yasaklanması,
d) Kişinin yapması gereken işlerin
sürekli olarak artırılması ve yapamayacağı görevlerin sürekli olarak verilmesi
e) Normal çalışma saatleri dışında
çalıştırılıp, fazla mesai verilmemesi,
f) Çalışanların baskı altında tutularak,
izin kullanımlarının sınırlandırılması,
g) İş yerinde çalışanların ve işverenin
işçiyle konuşmaması,
h) İşveren tarafından, işçiye derdini
anlatma fırsatı verilmemesi veya sınırlandırılması,
ı) Normal mesaisinde hatta fazla
mesaisinde bile yetiştiremeyeceği ağır işlerin verilmesi, bunların bitmemesi
halinde de, zaten bir işe yaramıyorsun, bir işi bitiremiyorsun, sonuçlandırdığı doğru düzgün bir iş bile yok gibi kişinin, kişiliğini ayaklar altına alacak
davranışlar sergilenmesi.
3 - Levent bey, amirim geçen gün, beni yaptığım işten dolayı ilk defa azarladı. Yanımdaki arkadaşlarımda duydu acaba bana mobbingmi yapıldı?
Mobbingin
ortak özelliği, bir anda ortaya çıkma şeklinde değil de, uzun süreli ve
sistematik olmasıdır. Bazen yöneticiler, bir anlık tepkiyle çalışanı
azarlayabilir, yaptığı işi beğenmediğini ifade edebilir. Bu tepkiler sistematik
değildir ve sürekli olarak yapılan bir uygulama değildir. Bir anlık kızgınlıkla
ve bir anlık hoşgörüsüzlükle yapılan bir davranıştır. O yüzden bu durumda size
mobing yapılıyor diyemeyiz.
Mobbing
de aylarca devam edecek şekilde, bilerek, isteyerek ve bilinçli bir şekilde
kişinin mağdur edilmesi amaçlanır.
3 – Mobbing’i sadece işveren veya
yönetici mi uygular?
Hayır. Psikolojik
taciz denilen bu uygulamayı, sadece işverenler uygulamaz. Bir çalışanın veya
çalışan gurubun, başka çalışanlara da uygulaması mümkündür.
4 – Mobbing uygulayanların amacı
nedir?
Kişiyi
yıldırıp, diğer arkadaşlarının yanında küçük düşürerek, sürekli yıpratarak, baskı
uygulayarak istifaya zorlayıp, ihbar ve kıdem tazminatını ödemeyerek, işten
çıkarılmasını sağlamaktır.
5 – Mobing sebebi ile istifa
dilekçemi imzalayıp ayrılsam tazminat alabilirmiyim?
İş
kanunumuz gereği istifa eden yani işten kendi isteği ile ayrılan çalışan ,
kıdem tazminatını ve ihbar tazminatını alamaz. Hatta istifa ederek işten
ayrıldıkları için, işsizlik sigortasında da yararlanamazlar.
6 - Mobbinge uğrayan kişiler ne
yapmalı?
Mobinge
maruz kalan işçinin; Tazminat talebi, İşçi tarafından haklı nedene fesih, Eşit
davranma borcuna aykırılık ve Ayrımcılık tazminatı istemesi gibi hakları
vardır. Ama leventerkoc.com’da yer alan bu tür diğer yazılarımda da ifade
ettiğim gibi, haklarınızı alabilmeniz için bunları K-A-N-I-T-L-A-M-A-N-I-Z G-E-R-E-K-L-İ-D-İ-R. Ancak o zaman iş akdinizi
haklı nedenle fesih edip, iş mahkemesine dava açıp, kazandığınızda tazminatınızı
mahkeme kararı ile alabilirsiniz
Peki
mobbing konusunda hakkımı nasıl arayabilirim?:
a) Mobbing yapan kişiye açıkça duruma
itiraz ettiğinizi söyleyin, taciz edici söz ve davranışlarını durdurmasını
isteyin. Yanınızda güvendiğiniz ve gerekirse tanıklık edebilecek bir iş
arkadaşınız bulunsun.
b) Olayları, verilen anlamsız emirleri
ve uygulamaları yazılı olarak tarih ve saatleri ile kaydedin.
c) İlk fırsatta zorbayı yetkili birine
rapor edin, eşitiniz ise üstünüze, üstünüz ise yönetim kuruluna, patronlara, insan
kaynaklarına durumu açıkça ve kaynakları le bildirin.
d) Hukukumuza göre doktor raporu aksi
kanıtlanıncaya kadar geçerlidir ve bu mobbing davalarında çok kuvvetli bir
delildir. Psikolojik destek alıp, özellikle üniversite hastanelerinden alınan sağlık
raporu ve kullandığınız ilaçlar ile mobbinge uğradığınızı belgeleyin. Alacağınız
psikolojik destek, ruh sağlığınız için yardımcı olacaktır ve kanıt
oluşturacaktır.
e) Psikolojik veya cinsel tacizi,
mahkemede görsel ve yazılı belgeleri ile veya şahitler ile muhakkak belgeleyin.
f) İş arkadaşlarınız ile durumu
paylaşın, onlarda aynı şekilde rahatsız olabilirler, grupça başvurmanız daha
etkili olabilir.
g)Çalışma bakanlığının ALO 170 mobbing
izleme merkezi şikayet hattını kullanarak, şikayetinizi iletin.
h) Mobbinge uğradığınızı ve sizi bu
psikolojik tacizi uygulayanları bağlı olduğunuz ildeki, Çalışma İl Müdürlüğü’ne şikayet edin. Bu sayede durumun tespit edilmesini ve teftiş edilmesini
sağlayabilirsiniz.
7 – Mobbing
uygulamaları sebebi ile iş yerimden ayrılmak zorunda kaldım. Ama bu konuda
elimde ne bir belge nede tanık var. Alamadığım haklarımı nasıl alabilirim?
Mobbinge
uğrayan çalışanların bu durumu yazılı ve görsel deliller ile ve şahitler ile kanıtlaması
gerekmektedir. Yani bana şunlar şunlar yapılıyordu deyip kanıt göstermezseniz
bir hak iddia edemezsiniz.
Mobbing
yolunu seçen ey işverenler ve amirler hatta çalışma arkadaşları, kısacası
zorbalar bilin ki :
6098 sayılı
Borçlar Kanununun 417.maddesi ile işçinin kişiliğini koruma borcu düzenlenmiş ve “işverenler, işçilerin psikolojik ve cinsel tacize uğramamaları ve bu tür
tacize uğramış olanların daha fazla zarar görmemeleri için gerekli önlemleri
almakla yükümlü tutulmuştur.” hükmüne yer vermiştir.
Mobbinge uğrayan işçi,
mobbing yapan yöneticiyi dava edebilir ve manevi tazminat talebinde bulunabilir.
Yargıtay’ın bu tip davalarda daha önce önemli miktarlarda, manevi tazminat
ödenmesine karar verdiği bilinmelidir. Zorbalar duydunuz mu?
İş kanunun
5.maddesi, eşit davranma borcu ve buna aykırı yaptırımları düzenlemiştir. Buna göre:
”İş ilişkisinde dil, ırk, cinsiyet, siyasal düşünce, felsefi inanç, din ve
mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayırım yapılamaz. Bu ayrım yapıldığı takdirde,
”işçi, dört aya kadar ücreti tutarındaki uygun bir tazminattan başka yoksun
bırakıldığı haklarını da talep edebilir.” Şeklinde ayrımcılık tazminatı
düzenlemiştir.Bu tazminatı da işverenin ödemesine hükmetmiştir.
Bu yazıdaki amacım;
İşverenlerin kötü niyetli yöntemlere
başvurmaması gerektiğini ve başvuranların da anında cezalandırılması gerektiğini hatırlatmak ;
İşçilerin de
bu davranışlara karşı uyanık olmasını sağlamaktır.
Ey işçi ve memur arkadaşlarım yeter ki elinizde sağlam kanıtlar olsun.Gerisi kolay.
Şimdi biraz rahatlamaya ne dersiniz?
Dertlisiniz sıkıntılısınız ve çözüm arayışı içerisindesiniz biliyorum ama bedeninizin biraz da olsa rahatlamaya ihtiyacı var.
Şimdi sizden bir şey rica edeceğim.Sırasımı şimdi demeyin uygulayın lütfen olurmu?
-Hava güzel ise ve ortam müsaitse pencereyi açıp bulunduğunuz ortama bol oksijen girişini sağlayın.
-Arkanıza yaslanıp,gözlerinizi kapatın.
-Burnunuzdan derin bir nefes alın ve yine burnunuzdan bu nefesi uzun bir sürede yavaş yavaş bırakın.(Bunu 3 kez tekrarlayın)
-Şimdi tekrar derin bir nefes alıp tutun,oturduğunuz yerde,ayaklarınızı,ellerinizi öne doğru uzatıp tüm vücudunuzu kasın. Tuttuğunuz nefesi yavaş yavaş verin.
-Tekrar derin bir nefes alıp tutun ve kollarınızı,karnınızı,omzunuzu,yüz kaslarınızı,tüm bedeninizi kasın kasın kasın ve nefesiniz ile birlikte bırakın.
-Kaslarınızın gevşek,bedeninizin rahat olduğunu hissedin.
-Gözleriniz kapalı bir şekilde bir süre daha ama lütfen olumsuz şeyler düşünmeden sessizce kalın.
-Kendinizi hazır hissettiğinizde doğrulun.
'Sabret! Siteme, ister
isen hüsn-i mükâfât
Fikr eyle ne zulm
eylediler Yûsuf'a ihvân
Zâlimlere bir gün
dedirtir Kudret-i Mevlâ
Tallâhi lekad
âsereke'llâhü aleynâ.'
Bu konuda bir faydam oldu ise ne mutlu leventerkoc.com'a